CECHY MAKROSKOPOWE
 Owocniki o nietypowym zabarwieniu gleby
|
Owocniki najczęściej regularnie kuliste lub owalne. Wielkość owocników 1-3 cm. Zewnętrzna warstwa perydium za młodu biała, potem szarawa z akcentami czerwonawymi lub rdzawobrązowymi. Powierzchnia perydium gładka, matowa, często opleciona białymi ryzomorfami. Perydium trwałe, sprężyste, łatwo oddziela się od gleby, szczególnie w starszych owocnikach. Gleba młodych owocników biała, biało-seledynowa potem szaro-zielona, szaro-niebieska, w stadium pełnej dojrzałości wyraźnie zielonkawa, niebieskawa lub prezentująca zakres barw przejściowych pomiędzy kolorem niebieskim i zielonym. Gleba na przekroju labiryntowata, komory hymenialne nieregularne, zróżnicowane w kształcie i wielkości. W glebie, najczęściej w środku owocnika tworzy się czasem niewielka płonna kolumella rozrastająca się promieniście ku krawędziom owocnika. Konsystencja owocników chrząstkowata, jędrna. Zapach świeżych owocników nieznaczny nieprzyjemny, bitumiczny – intensywny w trakcie wysychania. Brak wyraźnego smaku.
|
CECHY MIKROSKOPOWE
 Zarodniki H.clathroides
|
Perydium jednowarstwowe 200-400 μm grubości, plektenchymatyczne. Zbudowane ze splecionych strzępek o mniej więcej równoległym, do powierzchni owocnika, przebiegu. Strzępki grubościenne, inkrustowane, lekko zabarwione na bladożółto. Strzępki o średnicy 3-10 μm, bardzo często z rozdętymi segmentami, które w skrajnych wypadkach tworzą owalne komórki o średnicy do 25 μm. Zarodniki hialinowe, wydłużone, lancetowate o średniej wielkości 15-21 x 5-7 μm, Q=2,7-3,3 Qm=3,0, z krótkimi nieznacznymi wyrostkami sterygmalnymi (apiculus) i słabo zaznaczonym wyrostkiem szczytowym (apex). Na konturze zarodników można zaobserwować delikatne fałdy cienkiego, hialinowego perysporium, ściśle przylegającego do zarodnika. Podstawki bezbarwne, cienkościenne, najczęściej 3-6 zarodnikowe.
|
SIEDLISKO
|
Hysterangium clathroides rośnie w lasach liściastych i mieszanych i jest mikoryzowo związany z Fagus sylvatica, Corylus avellana i Carpinus betulus. Preferuje gleby rędzinowe o średniej i dużej zawartości węglanu wapnia. W Polsce zlokalizowany na wielu stanowiskach na Wyżynie Krakowsko-Częstochowskiej i Wyżynie Śląskiej. Owocniki zawsze wyrastały na ciepłych, nasłonecznionych stokach południowych lub wschodnich, w miejscach pozbawionych roślinności zielnej. Stosunkowo głęboko 4-6 cm pod powierzchnią gleby. Dojrzałe owocniki można zbierać od lipca do listopada.
|
WYSTĘPOWANIE
|
W chwili zlokalizowania pierwszego stanowiska nie były znane doniesienia o występowaniu tego gatunku w Polsce. W warunkach polskich obok H. stoloniferum i H. nephriticum wydaje się być gatunkiem częstym i łatwym do zlokalizowania. W Europie południowej znajdowany stosunkowo często. Znany z większości krajów. Rzadszy na północy kontynentu.
Wyżyna Śląska – DF33, Grodziec k. Będzina, Sierpień 2007
Wyżyna Przedborska - DE59, Dobromierz k. Przedborza, Sierpień 2008
Wyżyna Krakowsko-Częstochowska – DF77, Czernichów k. Skawiny, Październik 2009
Wyżyna Krakowsko-Częstochowska – DF 66, Babice k. Chrzanowa, Wrzesień 2012
Wyżyna Śląska – DF02, Psary k. Tarnowskich Gór, Czerwiec 2014
Wyżyna Krakowsko-Częstochowska – DF06, Podlesice k. Zawiercia, Maj 2019
|
UWAGI
|
Makroskopowo Hysterangium clathroides jest bardzo trudny do odróżnienia od innych gatunków w obrębie rodzaju. Wśród podobnych gatunków wyróżnia go jednowarstwowe, plektenchymatyczne perydium ze strzępkami rozdymającymi się w struktury komórkowe, oraz duży rozmiar zarodników.
|
